Búskaparráðið staðfesti í
frágreiðing síni í heyst, at búskapurin ”er í einum
lágkonjunkturi við lítlum búskaparvøxtri”. Tað var heldur
varisliga orðað og eg skal gera eina roynd at lýsa hvussu illa
stendur til.
Besta barometrið upp á kreppuna er
eftir mínum tykki talið av arbeiðsfólki. Tað, sum spyrjast skal
er: hvussu nógv fólk fara frá húsum um morgunin til arbeiðis. Tí
grundleggjandi búskaparlig barometurtalið, bruttotjóðarúrtøkan,
fylgist í roynd og veru rættuliga tætt talinum av arbeiðsfólki.
Í hvussu so er um áramálið er stutt, sum vit líta at.
Talið av løntakarum er eitt gott
mát av virksama fólkinum og tí eisini av virkseminum. Tey vóru í
februar í ár heili 2.300 færri enn sama mánaða fimm ár undan, í
2008. Tað eru heili 9 prosent færri, og sostatt eru vit, eftir
hesum at døma, enn í djúpari búskaparkreppu.
Hesi tølini siga okkum, at er einki
munandi hent við tøknini hesi seinastu fimm árini (og tað haldi
eg ikki at tað er) so er reala ella sanna virðið av BTÚ púrasta
stagnerað – ja, helst fallið eitt vet seinastu árini.
Hóast hetta tykist vera eitt sindur
einfalt at bera fram, so er hetta kjarnin í tí heila. Sluppu øll
frá húsum um morgunin til arbeiðis, so vóru tey eini tvey túsund
fleiri, sum kundu virkað vørur ella tænastur til føroyingar ella
útlendingar at keypa. Og tá hevði virðisøkingin verið eini 9
ella 10 prosent størri enn í dag.
Niðustøðan er tí, sum Búskaparráðið sigur, at vit eru enn í lágkonjunkturi. Men eg haldi at tað er rættast at seta tøl á - hvussu langt frá tí rímiliga vit eru. Og niðurstøðan hjá mær er, at vit eru tætt við hesi 9 prosentini frá at koyra við fullari ella javnt góðari ferð.
Niðustøðan er tí, sum Búskaparráðið sigur, at vit eru enn í lágkonjunkturi. Men eg haldi at tað er rættast at seta tøl á - hvussu langt frá tí rímiliga vit eru. Og niðurstøðan hjá mær er, at vit eru tætt við hesi 9 prosentini frá at koyra við fullari ella javnt góðari ferð.
Hvar eru so hini øll?
Ja,hvar eru so tey fleiri enn tvey
túsund, sum ikki eru til arbeiðis?
Nøkur teirra eru arbeiðsleys. Tey
vóru í februar í ár um leið 1.300 í tali.
Leggja vit saman talið av
arbeiðsleysum og talið av løntakarum, so síggja vit, at í
februar í ár vóru tey samanlagt 25 túsund, sum er stívliga 1.300
færri enn tey vóru fyri fimm árum síðani. Sostatt eru tey 5
prosent færri.
Men framvegis manglar okkum eini
túsund, sum kundu havt verið til arbeiðis, ella skrásett
arbeiðsleys.
Telja vit hvussu nógv eru í
aldursbólkinum, sum væntast kann at vera til arbeiðis, so eru tey
eisini fækkað nakað hesi seinastu fimm árini. Men einki at
skrivað heim um kortini, tí tey eru bara eini trý ella fýra
hundrað færri (alt eftir hvørjar aldurbólkar tú telir uppí).
Hvat so við teimum, sum arbeiða í
Noreg? Jú, tey eru helst eisini nøkur, sum skulu teljast uppí. Og
so gongur roknistykki upp – soleiðis á leið í hvussu er.
Men ein krúlla er eftir.
Hóast tey síðsnevndu eru til
arbeiðis í Noreg ella aðrastaðir, so koyrir føroyska samfelagið
framvegis langt frá fullari ferð. Vit eru framvegis eini 9% burtur
frá tí. Hóast fleiri eru til arbeiðis í Noreg.
Tey eru so heppin at sleppa undan
arbeiðsloysinum og kunnu breyðføða seg og síni. Og føroyska
arbeiðsloysisskipanin sleppur undan at gjalda teimum stuðul. Og tað
er alt gott.
Men tey leggja einki aftrat føroyska
BTÚ – at føroyska virkseminum. Tað er framvegis nógv minni enn
tað átti at verið. Tey, sum arbeiða uttanlands hava slept okkum
undan einum fíggjarligum trupulleika, sum bara hevði gjørt støðuna
nógv verri, um so ikki var.
Tá arbeiði aftur verður at fáa
her heima, so kemur meginparturin av flokkinum aftur. Soleiðis var
undir kreppuni í 1990 árunum og soleiðis var í 1950 árunum, og
soleiðis gera føroyingar, tá arbeiðsloysi er. Eg vænti at soleiðis verður aftur hesa ferð.
No comments:
Post a Comment