Bukkarnir Brúsi

 

"Hvør er tað, sum gongur á míni brúgv?" ýldi trøllið, tá bukkarnir Brúsi gingu í feitilendið, at eta seg mettar í sevjuríka grasinum, har vax.

Hvør er tað, sum nú skal troka seg inn á einkarrættin hjá reiðarunum, sum hava átt hetta feitilendið í so frægum friði nú eina tíð? Eingin friður fæst. Ikki so langt síðani at braneggjaðu hósvíksingarnir trokaðu seg framat.

 

Semjan millum politisku klikuna og dýrastu drottirnar millum reiðarar, er ein viðbrekin semja, sum krevur at friður er á dekkinum. Rætta úrvalsliðið skal hava feitastu bitarnar. Manningarfeløgini skulu hava sítt, og bygdirnar skulu hava sínar bitar. Skiftast skal millum samgongur, og øll skulu hava sítt. Allur legitimiteturin hvílir á hesi gomlu korruptu semju, sum rænir hundraðtals miljónir úr vælferðini hjá vanliga føroyska borgaranum.

Viknaðu Føroyar tá ríkisveitingin varð skerd í 2002?

Samandráttur: Føroyar hava staðið seg sera væl eftir at ríkisveitingin varð skerd 366 miljónir í 2002. Búskapurin er vaxin meira enn tvífalt so nógv sum hin danski, so at munurin millum vælstandin í londunum báðum er minkaður síðani tá. Føroyski búskapurin er eisini vaxin tvífalt so skjótt sum hin grønlendski, hóast teirra ríkisveiting ikki varð skerd. Vøxturin í tali av løntakarum hevur verið hin sami tey 17 árini eftir at ríkisveitingin varð skerd, sum hann hevði verið tey 17 árini frammanundan.

Tøkk fái ríkisveitingin: føroyingar ríkari enn danir

Samantøka: 

Nú á døgum framleiðir miðal føroyingurin eins stór virði og miðal danin. Aftrat hesum virði fær føroyingurin ríkisveiting frá dananum, so at føroyska inntøkan nú er munandi størri enn hon er í Danmark.

Tá vit bera saman miðal vælstand millum lond, er vanligt at sammeta BTÚ roknað upp á fólki (per capita GDP). BTÚ roknað upp á fólkið er frægasta mátið vit hava til at vísa magnið í búskapinum til at framleiða vælstand.

Men allir búskaparfrøðingar vita av at hetta er kortini ikki besta mátið av inntøkum, tí BTÚ vísir bara inntøkurnar, sum skaptar eru heima í sjálvum búskapinum. BTÚ vísir til dømis ikki tær inntøkurnar, sum føroyingar vinna uttanlands, og BTÚ vísir heldur ikki inntøkurnar sum Føroyar fáa til gávis úr Danmark.

Meira ríkisveiting minni skattatrýst

Seinast skrivaði eg um hvussu Føroyar hava húsast við ríkisveitingini í viðskiftunum við umheimin. Her eru nøkur orð um hvørji árin ríkisveitingin hevur á heimlendska búskapin.

At leggja nakrar hagtalsligar staðfestingar sum botn av vitan og kunnleika undir viðgerðina, er altíð gott.

Til støddar er tað almenna í Føroyum eins og tað er í hinum norðurlondum. Í miðal telja almennu útreiðslurnar um leið 51% av bruttotjóðarúrtøkuni í norðurlondum, og í Føroyum telja tær 52%, og Føroyar liggja tí mitt í rúgvuni.

Hvussu hava Føroyar húsast við donsku ríkisveitingini?

Á hvørjum ári fáa Føroyar nú eina upphædd upp á um leið eina miljard úr Danmark, sum er búskaparligur styrkur. Hjálparveiting at kalla. Hendan upphædd verður skrásett á inntøkusíðuni í roknskapinum um viðskifti Føroya við umheimin. Spurningurin er so hvat gagn ið hendan gávan ger samfelagnum.

Hendan heilt stutta søgan um ríkisveitingina í næstan sexti ár, vísir hvussu føroyingar hava húsast við donsku ríkisveitingini. Uppgerðin er grundað á tey tjóðarroknskapartøl sum fyrst Búskaparráðið og síðani Hagstovan hava gjørt upp.

Vexur neyðin eins nógv og misjavnin?

Í hesi greinini verður víst, at saman um tikið er misjavnin vaxin við um leið 7 prosentum um árið hesi seinastu tíggju árini. Tað syrgiliga er at neyðin tykist vera økt við somu ferð.